Cz.II/23. Podstawy poradnictwa żywieniowego. Kontrola wagi i pomiary ciała

Przewijaj slajdy manualnie

Masa ciała, wskaźnik BMI, idealna masa ciała

Jednym z najważniejszych elementów porady żywieniowej jest dokonanie pomiarów pacjenta. Pozwala nam ono ocenić np. stopień nadwagi i ilość tłuszczu w ciele, dzięki czemu możemy zadecydować czy dana osoba powinna poddać się kuracji odchudzającej, a także ocenić ryzyko zdrowotne oraz oszacować kaloryczność zalecanej diety. Pomiary te służą również ocenie zachodzących pod wpływem diety zmian oraz mogą pełnić funkcję motywującą, gdy pacjent widzi jak z każdą wizytą zmniejsza się jego waga lub obwód pasa.

Jednym z najczęściej wykorzystywanych w gabinetach pomiarów jest masa ciała. Jest to podstawowa informacja jaką możemy uzyskać o naszym pacjencie, jednak prawdziwą wartość zyskuje dopiero w zestawieniu z wysokością ciała. Za pomocą tych danych możemy obliczyć wskaźnik masy ciała BMI (ang. body mass index). Jego wartość wskazuje czy waga pacjenta jest prawidłowa, czy może mamy do czynienia z nadwagą lub otyłością. BMI obliczamy dzieląc masę ciała wyrażoną w kilogramach, przez kwadrat wysokości wyrażonej w metrach. Wzór na obliczenie wskaźnika przedstawia się następująco:

BMI = masa ciała (kg) / wysokość ciała (m)2

Zatem dla osoby o wzroście 167 cm i wadze 56 kg obliczenia będą wyglądać tak:

BMI = 56 kg / (1,67 m)2 = 56 kg / 2,7889 m2  = 20,1 kg/m2

W tabelce została przedstawiona klasyfikacja masy ciała w zależności od wskaźnika BMI:

 

Należy pamiętać, że wskaźnik masy ciała BMI nie zawsze jest wiarygodny, jeśli chodzi o rozpoznawanie otyłości. Na przykład w przypadku sportowców i osób o atletycznej budowie, za wyższą masę ciała odpowiadają rozbudowane mięśnie, więc u nich nawet BMI wynoszące 30 kg/m2 nie musi świadczyć o otyłości. Wskaźnik ten, z oczywistych powodów, nie ma również zastosowania u kobiet w ciąży. BMI nie obliczamy u dzieci – do oceny prawidłowości ich rozwoju i masy ciała używamy siatek centylowych czyli specjalnych kart, za pomocą których porównujemy wyniki dziecka do średnich wyników dla danego wieku.

Mamy również możliwość obliczenia takiego wskaźnika jak idealna masa ciała, dzięki któremu możemy określić to ile powinna ważyć dana osoba czyli do jakiego momentu powinna stosować dietę odchudzającą. W XIX wieku francuski lekarz Pierre Broca prowadził badania na żołnierzach i stwierdził, że ważą przeciętnie tyle, ile wynosi ich wzrost wyrażony w centymetrach minus 100. Tak powstał wzór Broca. Obecnie ten wzór został nieco zmodyfikowany i od tak uzyskanego wyniku odejmujemy jeszcze 10% w przypadku mężczyzn, a 15% w przypadku kobiet. Jest to dodatkowa redukcja z wagi należnej do wagi idealnej.

Przyjmuje się, że wzór Broca jest miarodajny dla osób o wzroście nie mniejszym niż 160 cm i nie większym niż 190 cm.

Obwody talii i bioder, wskaźnik WHR

Innymi pomiarami, które możemy wykonać w gabinecie są pomiary talii i bioder. Pomiar talii może być samodzielnym wskaźnikiem otyłości brzusznej. Według Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (International Diabetes Federation – IDF) obwód talii nie powinien przekraczać 94 cm u mężczyzn i 80 cm u kobiet. Wyższe wartości stanowią ryzyko zdrowotne związane m.in. z wyższą zachorowalnością na cukrzycę typu 2 i choroby układu krążenia.

Obwód talii możemy zestawić z obwodem bioder, i w ten sposób obliczyć wskaźnik talia-biodra (waist-hip ratio – WHR). Daje nam on możliwość oceny czy stwierdzona otyłość jest otyłością brzuszną. U mężczyzn świadczy o tym wskaźnik WHR przekraczający 0,9, natomiast u kobiet przekraczający 0,85. Obliczamy go dzieląc obwód talii przez obwód bioder, zatem wzór wygląda następująco:

WHR = obwód talii (cm) / obwód bioder (cm)

Na obrazku przedstawione są prawidłowe miejsca wykonywania pomiarów.

BACK TO TOP